Bewegingsstoornissen door medicijnen

Bij een bewegingsstoornis is de uitvoering van een
beweging verstoord, of er treden ongewilde bewegingen op. Verschillende medicijnen kunnen bewegingsstoornissen veroorzaken. Zo staan middelen tegen psychose en verwardheid (antipsychotica) hierom bekend. Maar ook andere medicijnen, zoals bepaalde antidepressiva of middelen tegen epilepsie, kunnen een bewegingsstoornis veroorzaken. De hoogte van de dosering heeft invloed op deze stoornissen. Bij een hogere dosering is de kans op bewegingsproblemen ook groter.

Voorbeelden van bewegingsstoornissen

• Dystonie: komt vooral voor in het hoofd en de nek en leidt tot abnormale houdingen of spasmen (ongewenst samentrekken) van de spieren.
• Dyskinesie: komt vooral voor in het hoofd en de nek en geeft vloeiende, onwillekeurige, doelloze bewegingen die vaak doorlopend gemaakt worden.
• Parkinsonisme: zorgt ervoor dat je minder goed kunt bewegen en geeft stijfheid en rusttremor.
• Tremor: het onvrijwillig trillen van een lichaamsdeel.
• Acathisie: bewegingsdrang; stil blijven staan, zitten of liggen lukt niet.
• Chorea: ongecontroleerde, trekkende bewegingen van de armen en benen.

“Er zijn medicijnen die een bewegingsstoornis tegengaan.“

Behandeling

Merk je dat je een (beginnende) bewegingsstoornis hebt? Neem dan contact op met je arts. Soms kan de dosering van je medicijn omlaag of is een ander medicijn mogelijk. Ook zijn er medicijnen die de bewegingsstoornis tegengaan.

Medicijnen en sport

Medicijnen hebben soms een positieve of negatieve invloed op de sportprestatie. In sommige gevallen worden ze zelfs als doping gezien. Het is belangrijk voor wedstrijdsporters om daarmee rekening te houden.

Doping?

Wanneer een medicijn een positief effect heeft op de sportprestatie, is het over het algemeen doping. Ook als je het gebruikt ter behandeling van een ziekte. Doe je niet aan wedstrijdsport, dan is dat geen probleem. Doe je dat wel, dan kun je dispensatie bij de Dopingautoriteit aanvragen. Dit is een soort vrijstelling zodat er voor jou een uitzondering wordt gemaakt. In de Dopingwaaier zoek je op of jouw medicijn doping bevat.

In de praktijk gaan dispensatieaanvragen vaak over:

• astmamedicijnen zoals fenoterol en terbutaline
• methylfenidaat (bij ADHD)
• insuline (bij diabetes)
• plastabletten (voor hoge bloeddruk)
• Nadelige effecten van medicijnen tijdens sport

Wanneer je aan het sporten bent gaat je hartslag omhoog en gaan je longen wijder open staan, je alertheid en reactievermogen nemen toe. Hierdoor presteer je beter. Sommige medicijnen gaan deze natuurlijke lichamelijke reactie tegen en hebben een nadelig effect op de sportprestaties.

• Bètablokkers: meestal gebruikt bij hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten en soms bij migraine of examenvrees. Ze onderdrukken het hartritme en de mogelijkheid van de longen om wijder open te gaan staan. Sporters kunnen hier last van hebben; hun hartslag gaat onvoldoende omhoog en hun longen nemen te weinig zuurstof op.
• Medicijnen die het reactievermogen beïnvloeden: te herkennen aan de gele waarschuwingssticker op de verpakking. Voorbeelden zijn slaap- en kalmeringsmiddelen, sterke pijnstillers en antidepressiva. Een verminderd reactievermogen leidt vaak tot sufheid en onhandigheid.

Ook alcohol en tabak zorgen voor mindere sportprestaties. Alcohol heeft, zeker in grotere hoeveelheden, een negatieve invloed op het reactievermogen. En door roken neemt de zuurstofopname af. Ons advies daarom: rook niet en drink geen alcohol of drink met mate. Wees extra voorzichtig tijdens het sporten als je medicijnen gebruikt die het reactievermogen beïnvloeden. En gebruik je een bètablokker en heb je hier last van tijdens het sporten? Overleg met je arts of apotheker of er een andere mogelijkheid is.