Interview - Samenwerken voor betere zorg

Heb jij je medicatie nog wel nodig?

Iedere editie spreken we een apotheker over een samenwerking of onderzoek met een andere zorgverlener.

Deze keer spraken we met apotheker Harm Geers van Service Apotheek Bennekom en onderzoeker en apotheker Henk-Frans Kwint van academische apotheek Stevenshof. Zij maakten samen een podcast over ‘deprescribing’, wat zoiets betekent als ‘het omgekeerde van medicijnen voorschrijven’. Zij hebben hier veel onderzoek naar gedaan.

Henk-Frans Kwint,
Onderzoeker en apotheker van academische apotheek Stevenshof

Henk-Frans: “Goed voorschrijven van medicijnen betekent niet alleen dat je medicijnen krijgt om te herstellen of je beter te voelen. Ook is het belangrijk dat na langere tijd gekeken wordt of medicijnen niet verminderd of gestopt kunnen worden, omdat ze misschien weinig meer doen of zelfs schadelijk kunnen zijn.”

Harm: “Veel mensen slikken jarenlang dezelfde medicijnen. Doordat je ouder wordt en andere ziekten of beperkingen krijgt, kunnen sommige medicijnen niet meer nodig zijn. Of juist zorgen voor gevaarlijke situaties. Daarom is het goed dat het medicijngebruik tijdens iemands leven goed in de gaten wordt gehouden.”

Harm Geers,
Apotheker bij Service Apotheek Bennekom

Stel: iemand krijgt rond zijn 65ste een hoge bloeddruk en de arts schrijft daarvoor een bloeddrukverlager voor. Wanneer deze persoon 85 jaar is en wiebelig op zijn benen komt te staan, is het risico dat deze persoon valt erg groot. Een bloeddrukverlager verhoogt het risico dat iemand valt. En naarmate je ouder wordt, stijgt je bloeddruk sowieso een beetje, zonder dat je daar klachten van krijgt. Het slikken van een bloeddrukverlager is dan niet altijd meer nodig. Dit is een voorbeeld waarbij het goed kan zijn met de bloeddrukverlager te stoppen, om andere risico’s te verkleinen.”

Maagzuurremmers

Henk-Frans: “Het meest bekende voorbeeld van medicijnen die vaak gestopt kunnen worden zijn maagzuurremmers. Veel mensen krijgen deze als maagbescherming vanuit het ziekenhuis wanneer ze naar huis gaan. Vaak blijkt dat een maagzuurremmer in zo’n geval niet altijd langdurig nodig is en dan kan het gebruik afgebouwd worden. Ook komt het voor dat iemand deze gebruikt vanwege het slikken van een bepaalde bloedverdunner (bijvoorbeeld acetylsalicylzuur). Wanneer iemand overgaat op een andere bloedverdunner, wordt de maagtablet vergeten en gewoon jarenlang onnodig doorgeslikt.”

Harm: “Elke medicijn kan bijwerkingen geven. Daarom is het goed om te stoppen met medicijnen die niet meer nodig zijn. Ook maagzuurremmers hebben een kleine kans op bijwerkingen en kunnen bij langdurig gebruik bijvoorbeeld voor problemen zorgen van de botten of de nieren en tekorten in het lichaam veroorzaken aan magnesium of vitamine B12.”

“Medicijnen die vaak gestopt kunnen worden zijn maagzuurremmers.”

Stoppen in stapjes

Harm: “Het is belangrijk om niet in een keer met maagzuurremmers te stoppen, maar dit in stapjes te doen. Als je in een keer stopt, gaat je lichaam veel zuur aanmaken. En daar krijg je last van. Ik begeleid mensen in 3 tot 4 weken bij het stoppen met de maagzuurtabletten. Dat werkt heel erg goed. Ook met bètablokkers en antidepressiva kun je niet zomaar stoppen. Stop of verminder je medicijnen altijd in overleg met je apotheker en huisarts. Samen maak je een afbouwschema dat past bij jouw situatie.”

Medicijn op medicijn

Henk-Frans: “We zien ook regelmatig dat iemand medicijn op medicijn krijgt. Bijvoorbeeld iemand krijgt een bloeddrukverlager en die geeft als bijwerking dikke enkels. Voor die dikke enkels krijgt iemand dan een plastablet voorgeschreven, terwijl er eerst een andere bloeddrukverlager voorgeschreven had kunnen worden die geen dikke enkels veroorzaakt. Bij dit soort problemen denken wij als apothekers graag mee, en overleggen we met de huisarts.”

Medicatiebeoordeling

Henk-Frans: “Om het medicijngebruik goed in de gaten te houden, kan de apotheker een medicatiebeoordeling doen. Hij of zij bekijkt dan welke medicijnen je gebruikt en bespreekt hoe dit bevalt. Tegenwoordig wordt een medicatiebeoordeling geadviseerd bij mensen van 70+ jaar die meerdere medicijnen gebruiken. Zie het als een ‘medicijn APK’. Maar ook jongere mensen kunnen voor een medicatiebeoordeling bij hun apotheker terecht, als er moeilijkheden zijn bij het gebruik van de medicijnen of als er bepaalde klachten zijn. Het verschilt per zorgverzekering en polis hoe de vergoeding ervoor geregeld is.”

Harm: “Als de huisarts, apotheker en de patiënt samenwerken en hun krachten bundelen, kunnen we steeds weer goed bekijken of de medicijnen die iemand gebruikt voor dat moment het beste zijn. Schroom dan ook niet om je apotheker om advies te vragen of om een afspraak te maken voor een medicijnbeoordeling.

Het verminderen van het gebruik van medicijnen die (niet meer) nodig zijn, is natuurlijk goed nieuws voor de patiënt. Want hoe minder medicijnen, hoe beter. Maar het scheelt ook veel kosten voor de maatschappij én zo komen er minder medicijnen in het milieu terecht. Dat is voor iedereen goed nieuws!”

Meer weten? Beluister de podcast op www.apothekerspodcast.nl