Ouder en wijzer omgaan met medicijnen
Ouder worden gaat niet alleen over grijze haren en een leesbril. Ook je medicijnen vragen om extra aandacht. Wat vroeger zonder problemen werkte, kan namelijk ineens te sterk of juist te zwak zijn. Hoe zorg je ervoor dat je medicijnen blijven doen wat ze moeten doen? Apotheker Frank Jochems van Service Apotheek ’t Veer in Raamsdonksveer deelt zijn beste tips.
Naarmate je ouder wordt, verandert de manier waarop je lichaam medicijnen verwerkt. “De nierfunctie gaat bijvoorbeeld achteruit, waardoor medicijnen langer in het lichaam blijven en een sterkere werking kunnen hebben dan bedoeld”, legt Frank uit. Ook de lever, die medicijnen omzet in werkzame stoffen, functioneert minder goed. Daarnaast neemt het lichaamsvocht af, wat de concentratie van sommige medicijnen in het bloed verhoogt. “Daarom zijn we bij ouderen altijd extra alert op doseringen en bijwerkingen.”
Suf en duizelig = meer valrisico
Vallen is een van de grootste gezondheidsrisico’s voor ouderen. Wist je dat sommige medicijnen dat risico vergroten? “Bepaalde bloeddrukverlagers kunnen ervoor zorgen dat je sneller duizelig wordt bij het opstaan”, zegt Frank. “Als de bloeddruk te laag wordt, voel je je licht in je hoofd en raak je sneller uit balans.
”Ook slaapmedicatie is een bekende boosdoener. “Veel ouderen gebruiken het al jaren, terwijl afbouwen vaak beter is. Deze medicijnen kunnen suf maken en je reactievermogen vertragen, waardoor de kans op een val toeneemt.” Wat kun je doen? Een aanpassing in medicijnen scheelt vaak al veel. “Bij ouderen accepteren we bijvoorbeeld een iets hogere bloeddruk, zodat ze minder snel duizelig worden. En bij slaapmedicatie kijken we kritisch of het gebruik nog nodig is en of afbouwen een optie is.”
“Ouder worden brengt meer uitdagingen met zich mee.”
Slikproblemen? Dit kun je doen
Sommige ouderen hebben moeite met het doorslikken van tabletten of capsules. Slikken lijkt zo vanzelfsprekend, totdat een pil blijft steken of te groot aanvoelt. Volgens Frank zijn er gelukkig verschillende oplossingen: “Sommige medicijnen kunnen fijngemalen en gemengd worden met yoghurt of water. Maar let op: soms beïnvloedt dat de werking. Bepaalde tabletten hebben namelijk een speciale coating die ervoor zorgt dat de werkzame stof langzaam wordt afgegeven. Als je deze kapot maakt door te malen of fijn te maken, kan de medicatie in één keer vrijkomen, wat kan leiden tot een te sterke werking en meer bijwerkingen.” Informeer dus altijd bij je apotheek voordat je een pil fijnmaalt of oplost. Andere opties bij slikproblemen zijn kleinere tabletten, medicijnen in drankvorm of speciale gels.
Handige hulpmiddelen
Ouder worden brengt meer uitdagingen met zich mee. Wat dacht je van stijve vingers, verminderde kracht en slecht zicht? Die maken het openen van verpakkingen soms lastig. Frank: “Er zijn hulpmiddelen waarmee je pillen makkelijker uit een blister drukt of potjes eenvoudiger opent.” Ook voor het oogdruppelen bestaan handige oplossingen: “Een speciale oogdruppelbril helpt bij het nauwkeurig toedienen van druppels.”
Een keer een pil vergeten kan gebeuren, maar als het vaker voorkomt, is het goed om een hulpmiddel te gebruiken. “Denk aan weekdoosjes: een doos met vakjes voor elke dag en elk tijdstip. Handig als je moeite hebt met overzicht.” Ook de Service Apotheek-app kan hierbij ondersteunen (zie tip 3). Een volgende stap is Dé Medicatierol®, waarbij medicijnen per innamemoment verpakt zitten in een zakje. “Dat is vooral handig als iemand zelf niet meer goed kan bijhouden welke medicijnen wanneer moeten worden ingenomen.” Tot slot zijn er automatische medicijndispensers: apparaten die op vaste tijdstippen medicijnen aanbieden en een alarm afgeven. Toch blijft het volgens Frank belangrijk dat mensen zoveel mogelijk zélf grip houden op hun medicijnen. “Als je zelf je medicijnen klaarzet, ben je bewuster van wat je slikt en waarom. Daarom helpen we je bij de apotheek ook om zelf de regie te houden over je medicijnen, dat vind ik heel belangrijk!”
Let op: niet alle zelfzorgmedicijnen zijn onschuldig
Veel mensen denken dat medicijnen die gewoon bij de drogist te koop zijn, altijd veilig zijn. Maar dat is niet zo, zeker niet voor ouderen. Frank: “Ontstekingsremmende pijnstillers zoals ibuprofen en diclofenac kunnen met name bij ouderen schadelijk zijn voor de nieren. Daarnaast is er miconazolcrème tegen schimmelinfecties, die in combinatie met bepaalde bloedverdunners gevaarlijk kan zijn en de bloedstolling kan verstoren. Bij twijfel is het altijd slimmer om even langs de apotheek te gaan. Dan weet je zeker dat je persoonlijk advies krijgt en veilig jouw medicijnen gebruikt.”