Een controle-moment voor je gezondheid
Een APK voor je auto? Daar denk je niet eens meer over na, dat doe je gewoon. Ook als deze nog prima rijdt. Net als je auto hebben ook je medicijnen af en toe een controle nodig. Werken ze nog goed? Heb je alles nog nodig? Of sluipen er ongemerkt bijwerkingen in je leven? Apotheker Petra Oenema-ten Have van Service Apotheek Neptunus in Delfzijl en Anke Lambooij van het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) vertellen waarom zo’n controlemoment voor je gezondheid geen overbodige luxe is.
Veel mensen beginnen ooit met medicijnen op voorschrift van hun huisarts of specialist, maar daarna? Dan kabbelt het vaak gewoon door. Niemand kijkt écht of die medicijnen nog nodig zijn of wel goed werken. Anke: “Eigenlijk kijkt iedereen naar elkaar. Degene die medicijnen slikt, denkt: de dokter schreef het voor, dus het zal wel kloppen. De apotheker en huisarts aarzelen soms om zonder aanleiding iets ter discussie te stellen.”
Het gevolg? Sommige medicijnen die eigenlijk tijdelijk bedoeld waren, blijven eindeloos op herhaalrecept staan. Ondertussen verandert je gezondheid, zijn er nieuwe medische inzichten, of zijn er misschien betere alternatieven. En daar komt de medicijn-APK om de hoek kijken: een jaarlijkse controle waarbij de apotheker samen met jou je medicijnen onder de loep neemt. Kloppen de doseringen nog? Zijn er vervelende bijwerkingen? Kan het misschien anders of zelfs zonder?
De term ‘medicijn-APK’ werd bedacht tijdens de Dag van Verantwoord Medicijngebruik en is sindsdien blijven plakken. Deze zorg wordt ook wel medicatiebeoordeling (MBO) genoemd en staat onder die naam op de afschriften van de zorgverzekeraar. Anke: “Iedereen snapt meteen wat ermee bedoeld wordt, dat maakt de check een stuk laagdrempeliger. APK staat namelijk voor Alle Pillen Kloppen.”
Na 10 jaar beter slapen
Bij Service Apotheek Neptunus zit de medicijn-APK inmiddels stevig in hun routine. Petra: “Ik voer regelmatig APK-gesprekken met mensen, in de apotheek of gewoon gezellig bij hen thuis. Samen met een collega moedigen we elkaar aan om elke week een paar mensen te bellen, waardoor het een vast onderdeel van ons werk is geworden.” Dit alles gebeurt in nauwe samenwerking met de huisarts. “In het begin was het even afstemmen, maar inmiddels loopt het soepel. Na het gesprek sturen we digitaal onze aanbevelingen door naar de huisarts.”
Soms leidt de APK tot verrassende ontdekkingen. Petra herinnert zich iemand die al 10 jaar rondliep met dikke enkels en een aanhoudende kriebelhoest. “Hij legde nooit de link met zijn medicijnen. Na een kleine aanpassing sliep hij ineens stukken beter. En zijn partner? Die sliep eindelijk ook rustig door.”
Driehoek
Het kost flink wat tijd om alle gegevens te verzamelen, met de huisarts te overleggen en bevindingen terug te koppelen, maar de medicijn-APK levert vooral heel veel op. Petra merkt dat ze hierdoor niet alleen medische dossiers beter begrijpt, maar vooral ook de mens achter het medicijngebruik. “Ik kijk altijd naar de driehoek: medicijngebruiker, apotheker en huisarts. Door het vooronderzoek weet ik hoe de huisarts tegen de medicijnen aankijkt en verdiep ik me in het dossier. Maar tijdens de APK draait alles om de medicijngebruiker. Hoe voelt iemand zich? Welke klachten spelen een rol? Hoe passen de medicijnen in het dagelijks leven?” Daarom stapt Petra altijd blanco in een APK-gesprek. Geen vooroordelen, geen snelle conclusies. “Ik heb wel een vragenlijst, maar die gebruik ik als een checklist. De grootste inzichten komen pas als je echt luistert.”
Toekomst van de APK
Beiden merken dat de APK alsmaar bekender wordt. Steeds meer apothekers gebruiken deze check op hun eigen manier. “Momenteel wordt de APK vergoed voor mensen van 70 jaar en ouder die 5 of meer medicijnen gebruiken of kwetsbaar zijn, maar ik denk dat we nog véél meer mensen kunnen helpen”, zegt Petra. “Ik ben er alert op en luister en kijk goed. Bijvoorbeeld naar bezorgers die signalen opvangen, of door kritisch te kijken naar bepaalde medicijncombinaties.”
Anke ziet ook kansen voor een tussenvorm. “Misschien een kort consult voor mensen die twijfelen, bijvoorbeeld over stoppen met antidepressiva. Gewoon even samen kijken wat verstandig is. Ook die zorg wordt in de meeste gevallen vergoed.”
Daarnaast hoopt Anke dat mensen zélf vaker aan de bel trekken als ze een niet-pluis-gevoel hebben. “Er bestaan geen domme vragen”, benadrukt Petra. “Dus als je twijfelt, kom gerust langs. Je apotheker kijkt graag met je mee.”
Seintje in de app
Sinds kort ontvang je in de Service Apotheek-app een bericht als je in aanmerking komt voor een medicijn-APK. In de eerste 3 maanden maakten daar al meer dan 900 mensen gebruik van!